Księgi metrykalne z zaboru austriackiego: Numeracja domów cz.3

W trzeciej i zarazem ostatniej części Ksiąg metrykalnych z zaboru austriackiego chcemy Wam wspomnieć jak wyglądało to w przypadku ’Numeracji domów’.

Księga metrykalna ślubów - Trauungsbuch (fot. agad.archiwa.gov.pl)

Numeracja domów dla wydarzeń opisywanych w księgach metrykalnych została wprowadzona przez jurysdykcję austriacką w celach podatkowych i poboru do wojska. System numeracji polegał na nadaniu pierwszego numeru dworowi i wszystkim zabudowaniom mieszkalnym leżącym na jego terenie i należącym do właściciela wsi. Następne numery były nadawane kolejno całym łanom począwszy od leżącego najbliżej dworu.

W miarę podziałów łanów i budowania na nich nowych zagród przypisywano im chronologicznie numery kolejne. Więc mogło się zdarzyć, że leżące obok siebie na tym samym łanie chałupy miały numery  5, 46, 47 i 108. A bywało i tak, że nowym zagrodom nie nadano numeru i wtedy figurowały one wszystkie pod pierwotnym numerem danego łanu.

Ponieważ nie było zwyczaju wieszania na budynkach tabliczki z numerem, więc wpisy w księgach metrykalnych często nie odzwierciedlały prawidłowej numeracji, a najczęstszym błędem był przeskok o jeden numer. Wpisy z w miarę stałą numeracją domów mają mieszkańcy o statusie kmiecia i zagrodnika, jednak tu też występują wyjątki związane ze zmianą miejsca zamieszkania spowodowaną przeważnie powtórnym małżeństwem.

Zdarzało się również, że wdowa i wdowiec po ślubie mieszkali osobno w swoich domach, a wtedy ich wspólne dzieci były zapisywane pod numerem według uznania wpisującego. Natomiast sygnatura w zapisach metrykalnych dotyczących komorników charakteryzują się dużą zmiennością spowodowaną częstą zmianą miejsca zamieszkania, a zapewne także brakiem przywiązania do cudzej chałupy i jej numeru.

Numery domów zapisane w księgach metrykalnych mogą być dodatkową wskazówką przy poszukiwaniu naszych przodków i krewnych pod warunkiem umiejętnego z nich korzystania i zwrócenie uwagi  na wyżej przedstawione spostrzeżenia.

Panu Jerzemu Kochmanowi bardzo dziękujemy za podzielenie się tymi cennymi wskazówkami! Mamy nadzieje, że będą one Wam przydatne podczas Waszych badań historii rodziny z zaboru austriackiego.