

Gościnny post: Stosunki własnościowe na wsi galicyjskiej!
-
od admin ·
- 18 lutego, 2014
- · Genealogia, Globalnie, Gościnny post, MyHeritage.com, MyHeritage.pl
W księgach metrykalnych w zdecydowanej większości przypadków zapisane zostały numery domów, w których niegdyś żyły osoby wymienione w metryce. Śledząc tę numerację i posiłkując się również zapisami krewnych naszych antenatów można próbować odtworzyć przynajmniej cząstkę ich dziejów. Numery domów są również pomocne w uzupełnianiu drzewa genealogicznego przy przyporządkowywaniu dzieci lub rodziców w przypadkach jednakowo brzmiących nazwisk i imion oraz są pomocne, gdy w zapisie nastąpi błąd lub przekłamanie.
Aby zrozumieć metodologię numeracji domostw wiejskich zamieszkałych przez naszych przodków należałoby poznać chociaż pobieżnie historię stosunków i zależności własnościowych w Galicji.
Na terytorium byłego Królestwa Polskiego od niepamiętnych czasów do króla należała wszystka ziemia, którą nazywano królewszczyzną. Głównie za zasługi dla obronności kraju królowie czynili jej dziedzicznymi właścicielami osoby pochodzenia szlacheckiego na podstawie prawa wasalnego. W okresie od ok. XIII do ok. XV wieku praktycznie wszystkie miasta i wioski zostały zorganizowane według prawa magdeburskiego zwanego również niemieckim lub teutońskim. Właściciel wsi dzielił ziemię uprawną na łany mające od ok. 15 do ok. 30 ha i osadzał na nich chłopów rolników z rodzinami. Mieli oni prawo dziedzicznego przekazywania całego i niepodzielnego gospodarstwa jednemu ze swoich prawowitych potomków. Zwyczajowo był to najstarszy sprawny umysłowo i fizycznie syn, a w jego braku najstarsza córka. W przypadku braku legalnego potomstwa u chłopa gospodarstwo było przyłączane do folwarku właściciela wsi lub osadzano na nim innego rolnika. Własnością dziedzica wsi były także wszystkie zabudowania w chłopskim gospodarstwie oraz cały inwentarz żywy i martwy łącznie z narzędziami i wszelkim wyposażeniem.
Oprócz odrabiania pańszczyzny i płacenia podatków w naturze i gotówce obowiązkiem włościanina było także utrzymywanie w stanie używalności i ewentualne odnawianie wszelkiej powierzonej mu własności szlacheckiej. Jeśli rolnik miał więcej niż jedno dziecko to na dziedziczącym gospodarstwo spoczywał zwyczajowy obowiązek spłaty lub wywianowania pozostałego rodzeństwa przeważnie według testamentu ojca. Jedynym odstępstwem od niepodzielności gospodarstwa było wydzielenie małego spłachetka ziemi pod budowę domostwa w niwie zwanej ogrody, w której były zlokalizowane zabudowania i zagrody chłopskie.




Pod względem własnościowym sytuacja chłopów w Galicji diametralnie zmieniła się dopiero od 1848 roku czyli od uwłaszczenia rolników przez Cesarza Franciszka Józefa. Od tego czasu przeważnie liczne potomstwo włościan dziedziczyło zgodnie z wolą ojców coraz to mniejsze areały ziemi uprawnej. Doprowadziło to do powstania typowej galicyjskiej szachownicy pól i wielu karykaturalnie małych gospodarstw rolnych. Powstała sytuacja zmuszała małorolnych chłopów do emigracji zarobkowej lub pracy najemnej. Początkowo pracowali oni w szlacheckich folwarkach, a później również w okolicznych manufakturach i innych gęsto powstających zakładach przemysłowych, gdzie dalej byli wykorzystywani ekonomicznie.
Na koniec chciałem podkreślić, że powyższy artykuł nie jest rozprawą historyczną, a jedynie pomocną wskazówką dla osób interesujących się historią swoich przodków. Opisałem tutaj jedynie moją wiedzę i doświadczenie nabyte w trakcie tworzenia drzewa genealogicznego.
Autorem powyższego tekstu jest Pan Jerzy Kochman, użytkownik MyHeritage
More from Genealogia

Historia użytkownika: Historia starej fotografii
Autorem historii mojej rodziny i tego zdjęcia, oczywiście jest Życie. Ale opisałam to zdarzenie – ja, Anna Cybulska, mam 61 lat. Wychowała mnie babcia, która była moją Bohaterką przez całe życie! W wieku 29 lat została wdową „wroga narodu” z czwórką córeczek (11,9, 5...

Nowe funkcje aplikacji mobilnej: Skrzynka odbiorcza i skaner – część 2
Ten wpis na blogu to druga część opisu naszych najnowszych funkcji w aplikacji mobilnej. W części pierwszej opisaliśmy funkcję skrzynki odbiorczej. W tym wpisie opowiemy Wam o funkcji Skaner. Opis funkcji Nowa funkcja Skaner w aplikacji mobilnej MyHeritage pozwala szybko i łatwo skanować dokumenty...

Podsumowanie roku 2017 w MyHeritage
Rok 2017 był ekscytującym rokiem, wypełnionym nowymi technologiami i innowacjami, niesamowitymi rodzinnymi spotkaniami i innymi wydarzeniami. Dziękujemy, że byliście i jesteście z nami! Zbliżając się do końca roku, mamy teraz doskonałą okazję przyjrzeć się temu, co zrobiliśmy w 2017, przygotowując się do kolejnych zmian,...

Przedstawiamy nową i ulepszoną Sekcję Zdjęć na MyHeritage
MyHeritage to idealne miejsce na zachowywanie i zapisywanie wspomnień rodzinnych. Od dzisiaj, będziesz mógł jednak przechowyać swoje zdjęcia na MyHeritage w łatwiejszy sposób i z zapewne z większą satysfakcją. Właśnie ukończyliśmy aktualizację sekcji ze zdjęciami na MyHeritage, mogąc zaproponować Ci całkiem nowy wygląd i...

Poznaj nasz zespół: Bracia Cohen
Osoby, które zazwyczaj odwiedzają MyHeritage spoglądają dwa razy, przekonując się, że jednak nie widzą podwójnie, kiedy przechodzą koło naszych braci bliźniaków. Mowa tutaj o braciach Maorze i Maayanie Cohen, którzy pracują dla MyHeritage. Zarzekają się, że nie są identyczni, jednak prawda wygląda nieco inaczej...

Przedstawiamy Family Tree Builder 8.0
Jesteśmy podekscytowani mogąc przedstawić Wam nową wersję naszego popularnego, darmowego oprogramowania Family Tree Builder (FTB). Nowa wersja 8.0 posiada wszystkie te funkcje, które już dokładnie znasz, jednak z całkowicie „przepisanę” infrastrukturą wewnętrzną – wspiera ona szczególnie bardzo duże drzewa genealogicznego (do 500 tysięcy osób)...

2014: podsumowanie roku MyHeritage
2014 był wypełniony nowymi funkcjami, nową porcją rekordów historycznych, i nowymi sposobami na sprawianie, by odkrywanie historii rodziny było jeszcze łatwiejsze.

Digitalizacja cmentarzy: MyHeritage znowu w akcji (z przyjaciółmi)!
W ramach globalnej inicjatywy, którą zainicjowaliśmy wraz z BillionGraves na początku tego roku, zespół MyHeritage zorganizował grupę entuzjastycznych wolontariuszy, tak aby móc kontynuować wysiłki, mające na celu digitalizację cmentarzy. Po sukcesie, jaki osiągnęliśmy digitalizując na początku tego roku średniej wielkości cmentarz o historycznym znaczeniu...

Przedstawiamy ulepszony edytor drzewa rodzinnego
Jesteśmy podekscytowani mogąc przedstawić nowy i ulepszony edytor drzewa rodzinnego online! Choć stary edytor drzewa genealogicznego był uwielbiany przez wielu naszych użytkowników, to jednak oparty był na technologii Adobe Flash, która z upływającym czasem stała się przestarzała. Staramy się stale dostarczać naszym użytkownikom jak...
woltek
11 lutego, 2020
no trochę inne tematy inne dylematy ludności na wsi… a dziś to np. walka by ziemia została w rodzinie (artykuł moich krewnych: https://www.praworolne.info/co-zrobic-by-gospodarstwo-rolne-pozostalo-w-rodzinie-444-material.html ) teraz to wszystko chyba bardziej nastawione na zysk, dawniej ludzie kochali ziemię… choć w sumie i jednocześnie jej nie nawidzili…. a ziemię trzeba kochać tylko wtedy się odwzdzięczy plonami 🙂