GENOGRAM

Genogram jest graficzną formą przedstawienia drzewa genealogicznego własnej rodziny. Panująca moda na zdobywanie informacji o przodkach oraz budowanie swojego drzewa genealogicznego stwarza możliwość poznania genealogii swojej rodziny. Genogram to bardzo wartościowa metoda przedstawiania informacji o rodzinie wykorzystywana przez profesjonalistów. Tworzenie drzewa genealogicznego danej rodziny jest wykorzystywane przez lekarzy, w szczególności genetyków. Bywa pomocne przy ustalaniu dziedziczenia chorób genetycznych lub predyspozycji do zachorowania na różnego rodzaju choroby, między innymi takich jak rak. Jednak znacznie szersze zastosowanie ma genogram w pracy psychologa klinicznego. Może on być wykorzystywany na etapie diagnozy, ale także w psychoterapii całej rodziny.

Oznaczenia w genogramie

Pierwotnie, genogramy były wykorzystywane w nurcie międzypokoleniowym terapii systemowej, czyli obejmującej cała rodzinę. W takiej pracy genogram jest stosowany na etapie diagnozy i porządkuje wiedzę na temat rodziny i ewentualnych schematów, mogących się w niej powtarzać lub wzorców zachowania, które mogą podlegać dziedziczeniu. Ponieważ terapia systemowa zajmuje się całą rodziną, terapeuta na pierwszych spotkaniach zadaje różne pytania o poszczególnych członków rodziny, nawet tych nieobecnych lub zmarłych, i umieszcza ważne informacje na genogramie.

W trakcie rysowania genogramu obowiązuje uniwersalna symbolika. Pozwala ona szybko odnotować ważne informacje. Genogram powinien obejmować co najmniej trzy pokolenia. Kobiety oznacza się kółkiem, a mężczyzn kwadratem. W te symbole wpisuje się wiek poszczególnych osób. Pomiędzy osobami zaznacza się siłę więzi, jakie ich łączą za pomocą kresek. Istnieją także osobne symbole oznaczające schorzenia przewlekłe lub nałogi. Na genogramie zaznacza się także daty ważnych wydarzeń w życiu rodziny, np. ślubu, rozwodu itp. Zaznacza się też zmarłych członków rodziny, wówczas przekreśla się symbol oznaczający daną osobę. Na genogramie odnotowuje się również dzieci każdej z par w kolejności ich urodzenia, jak również ciąże. Linią przerywaną otacza się osoby mieszkające razem.

Posiadając formę graficzną łatwo jest prześledzić w jakim wieku najczęściej są zawierane małżeństwa w danej rodzinie. Jeśli w danej rodzinie istnieje tendencja do rozwodów, czy alkoholizmu, również zostaje to czytelnie przedstawione na genogramie. Wzorcem rodzinnym może być także wczesne usamodzielniania się dzieci i ich wyprowadzenie się z domu lub to, że najstarsze z dzieci jest oddelegowane do opiekowania się rodzicami.

O genogramach i pracy z nimi można by wiele jeszcze napisać, choć najbardziej wartościowym doświadczeniem okazuje się samodzielne sporządzenie takiego diagramu własnej rodziny, a w miarę możliwości porównanie go z podobnymi wytworami innych jej członków. Jest to prosty rysunek, ale posiada niesamowitą siłę wyrazu. Może się to stać przyczynkiem wielu ciekawych hipotez, bodźcem do rozmowy, sprzyjać odkryciom dotyczącym własnej osoby i zacieśniać więzy rodzinne.