Wywiad z Panią Ewą Szczodruch – genealogiem roku 2009

Pani Ewa Szczodruch urodziła się ponad pół wieku temu w Białymstoku. Po maturze przyjechała na studia do Torunia, gdzie przed laty studiowała jej mama. Zauroczona klimatem miasta, odmiennego od miasta rodzinnego, Wisłą, tramwajami i gotykiem postanowiła zagościć w nim na dłużej. Nigdy nie planowała, że zostanie tam na stałe, bo przecież na Podlasiu została cała jej rodzina. Chłopak z Mazur, pod takim pseudonimem znany jest jej przyjaciołom i znajomym genealogom jej mąż, ukończywszy Politechnikę Białostocką szybko znalazł w Toruniu pracę, wkrótce też, jako budowlaniec otrzymał mieszkanie. Dyplom ukończenia UMK odbierała już będąc mężatką i szczęśliwą matką kilkumiesięcznego syna, Krzysztofa. Wkrótce rozpoczęła pracę z dziećmi w szkole podstawowej i szybko okazało się, że robi to, co lubi. Dużo potem zainteresowała się genealogią, która daje jej dużo zadowolenia…

MH: Co wpłynęło na Panią, iż zainteresowała się Pani genealogią i kiedy to nastąpiło?

ESZ: Z obecnego doświadczenia już wiem, że genealogią zainteresowałam się za późno. Było to na przełomie 2005/ 2006 roku. Bracia męża, zamieszkali na Mazurach, geograficznym gnieździe nazwiska Szczodruch zaczęli otrzymywać listy z Niemiec. Pisał Ewald noszący podobne do naszego, zniemczone nazwisko, pochodzący również z Mazur, doświadczony już poszukiwacz korzeni. Pytał o rodzinę. Listy trafiały do mnie, bo nikt nie kwapił się mu odpisać. Jako że mieszkaliśmy z dala od bliskich mój notes zawierał adresy, telefony, często daty urodzenia, potrzebne do korespondencji. Zdana byłam na siebie w pamiętaniu o urodzinach, imieninach, rocznicach… Więc wyjęłam notes w granatowej okładce i nauczycielski kalendarz i wypełniłam pierwszy w życiu Arkusz genealogiczny rodzinny (dla męża i teścia). Wkrótce rozdzwonił się telefon… Dzwoni do dziś. Jestem w kontakcie z Ewaldem. To on przekazał mi podstawy genealogii, podpowiadał, gdzie i jak szukać. Nasze drzewa rozbudowały się, choć nie znaleźliśmy wspólnego przodka.

MH: Na naszym forum genealogicznym pomaga Pani użytkownikom w etymologii ich nazwisk. Jak to się zaczęło, skąd zainteresowanie etymologią nazwisk?

ESZ: Zwyczajnie… Wkroczyłam w Internet… Wklepałam w wyszukiwarkę swoje nazwisko – niewiele tam znalazłam… Znacznie więcej było pod hasłem: genealogia. Tu przede wszystkim i między innymi była strona Genealogia Polska, ukochany portal z forum niemal wszystkich debiutujących wówczas genealogów. Tam potwierdziłam wiedzę zdobytą od Ewalda, tam trafiłam na hasło ‘etymologia’, zapytałam o swoje nazwisko, potem o panieńskie i kilka innych. A że wstyd mi było pytać w nieskończoność, zaczęłam poszukiwać literatury. Dziwnie głodna byłam wiedzy o nazwiskach. Sklepik GenPol-u oferował wówczas książkę Jarosława Macieja Zawadzkiego „1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce”, którą zakupiłam. ‘Swoich’ nazwisk tam nie znalazłam. Zaczęłam też, z wdzięczności dla tych, którzy mi pomagali, pomagać innym mając to źródło. O profesorze Kazimierzu Rymucie już słyszałam. W księgarniach jednak, jak zresztą dziś, książki jego były nieosiągalne.

Jeden z kolegów podał mi link do księgarni internetowej macierzystego instytutu profesora w Krakowie. Oferowali II tom „Nazwisk Polaków”.  I to była druga książka poświęcona etymologii. W międzyczasie zarejestrowałam się na kolejnym forum Genealodzy pl. To strona Polskiego Towarzystwa Genealogicznego. Zaistniałam w Internecie. Jeden z użytkowników tegoż forum przesłał mi skserowany I tom „Nazwisk Polaków”. Tak zbrojna w rozrastająca się, a wciąż trudno dostępną literaturę mogłam funkcjonować w Internecie. Na w/w forach poznałam najmilszych ludzi, z którymi do dziś spotykam się w realu przy okazji uroczystości genealogicznych, zjazdów, zlotów… Właśnie jesteśmy świeżo po VIII Urodzinach GenPol-u, które świętowaliśmy w Galerii Porczyńskich (Muzeum kolekcji Jana Pawła II). Forum już nie istnieje, a my wciąż za sobą tęsknimy i z różnych stron świata pędzimy do Warszawy. A ja na kilku forach odpowiadam początkującym, być może genealogom, na pytania dotyczące pochodzenia ich nazwisk. Uczę się ciągle, a wiem wciąż za mało…

MH: Czy pasję genealogią podziela Pani rodzina?

ESZ: Może tak… Rodzina mi nie przeszkadza… Krótko nad genealogią Szczodruchów pracowałam z kuzynką męża, Danusią. Mieszkała w Suwałkach, blisko archiwum. Wymieniałyśmy się doświadczeniami, danymi, pomagałyśmy sobie. Danusia odeszła w październiku 2008 roku. Bardzo mi jej brak. Chłopak z Mazur jest kopalnią wiedzy o swojej rodzinie, z której ciągle wydobywam materiały i je ‘opracowuję’ na swój użytek. Gdy jesteśmy ‘u rodziny’ to on biega po parafiach i zdarza mu się wrócić z jakąś wymiętą karteczką z drogocenną datą – innego poświadczenia z tych malutkich mazurskich parafii nie otrzymam, więc zbieram te karteluszki, jako ‘źródła’. I kochane cioteczki… Tyle mają i pamiętają… Czasem się dzielą skarbami… Trzeba się śpieszyć, czas nie stoi w miejscu…

MH: Jak daleko sięgają obecnie Pani poszukiwania?

ESZ: Niektóre źródła są dla mnie nieosiągalne, bo są na Białorusi, na Łotwie, a do pozostałych też daleko… XVII wiek jest dla mnie wciąż barierą. Zabezpieczam więc to, co mam i to, co tak szybko staje się przeszłością. Staś Pieniążek, nasz poeta- genealog, pisze: „Śpiesz się, bo niedługo sam będziesz przodkiem”. Wiem o tym, ale czas nie chce być z gumy…

MH: Czy należy Pani do jakiegoś Towarzystwa Genealogicznego w Polsce? Jeśli tak proszę nam to troszkę przybliżyć, jak wygląda praca takiego stowarzyszenia, jak przebiegają spotkania, czy każdy może być członkiem?

ESZ: Od marca 2008 roku jestem członkiem Polskiego Towarzystwa Genealogicznego. Z racji odległości rzadko bywam na zebraniach, staram się bywać na Walnych, opłacać składki. Uczestniczę w niektórych projektach PTG.

Trochę indeksowałam (teraz brak mi czasu) Mam na koncie dwie ‘autorskie’ parafie. Pracowałam nad zindeksowaniem „Polskiej Deklaracji Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” i to był chyba mój największy wkład w prace PTG (wyszukiwarka nazwisk jest na stronie Genealodzy.pl)  Od trzech lat jestem też członkiem, a od dwóch przewodniczącą Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Genealogicznego. Zasady członkostwa są proste i zawarte w statutach. Składki trzeba płacić;) W KP-TG spotykamy się co miesiąc, wymieniamy się doświadczeniami organizujemy spotkania otwarte dla mieszkańców Torunia. W bieżącym roku gościliśmy dr hab. Tomasza G., prof. UMK, kierownika Katedry Medycyny Sądowej CM UMK, wysłuchaliśmy ciekawego wykładu na temat „Badania genetyczne dla potrzeb genealogii”, obejrzeliśmy wystawę w toruńskim Muzeum Etnograficznym prezentującą życie codzienne mieszkańców Kujaw, Pałuk, Krajny, Kaszub, ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej, Kociewia i Borów Tucholskich.  Przed nami, w najbliższą sobotę, spotkanie poświęcone zmarłym artystom scen polskich „Czy mnie jeszcze pamiętasz”, w planach cykl „Spotkania nazwisk”, część I „Lewandowski”, nad czym pracuję (może spotkają się właśnie u nas Lewandowscy z jednego drzewa genealogicznego? Wszak to nazwisko najpopularniejsze w województwie kujawsko-pomorskim). Co jeszcze? Jestem „Genealogiem Roku 2009” 🙂

MH: Czy ma Pani jakieś konkretne plany na najbliższą przyszłość związane z genealogią i badaniami?

ESZ: Nie planuję za długo naprzód. O planach związanych z genealogią rodziny w ogóle trudno mówić. Chciałabym móc poświęcić część wakacji na odwiedzenie kilku parafii na Podlasiu, może ze dwa cmentarze. Chciałabym napisać trochę wspomnień, a niektóre uzupełnić, może wydać drukiem (to raczej marzenia niż konkretne plany). Chciałabym na dłużej niż chwilę spotkać się z synem i synową…

Pani Ewie, bardzo dziękujemy za udzielenie na wywiadu. Jeśli ktoś z Państwa chciałby znać etymologię swojego nazwiska można zadawać Pani Ewie pytania w komentarzach – Pani Ewa będzie udzielać odpowiedzi.

Galeria: