Genom neandartalczyka…

Człowiek neandertalski jest wymarłym gatunkiem hominida z rodzaju Homo, przez niektórych klasyfikowany jako podgatunek Homo sapiens. Żył od ok. 400 000 do ok. 24 500 lat temu. Dzięki rozszyfrowaniu genomu wymarłego człowieka neandertalskiego poznano nowe, zaskakujące fakty z wczesnej historii naszego gatunku. Zaczęliśmy być ludźmi mniej więcej 200 tysięcy temu w Afryce. 50-60 tysięcy lat temu mała grupa naszych przodków ruszyła z Afryki na północ. Na krańcach kontynentu, albo gdzieś na obecnym Bliskim Wschodzie spotkaliśmy Neandertalczyków. I zapewne tam dochodziło do tych najbliższych spotkań. Do krzyżowania się ludzi i Neandertalczyków. Badanie genomu nie daje 100% odpowiedzi na to, czy na pewni się krzyżowaliśmy z Neandertalczykami.

Częściowym dowodem na to jest fakt, że porównując geny ludzi z genami neandertalczyków okazuje się, że więcej wspólnych części łańcucha DNA ma ludność z Europy niż z Afryki. To może świadczyć, że większa pozostałość neandertalskich genów w naszym DNA wynika z faktu kontaktów seksualnych do jakich dochodziło między gatunkami w trakcie podróży do Europy, gdzieś właśnie w rejonie Bliskiego Wschodu.

Badanie DNA Neandertalczyków zajęło naukowcom z Max Planck Institute ponad 4 lata. Wydobycie genomu z kości leżących w chorwackiej jaskini przez kilkadziesiąt tysięcy lat było niezwykle trudne. Nie udało się znaleźć całego DNA. Badano zaledwie, albo raczej aż 60 procent łańcucha. Przez lata różnorakie czynniki niszczyły DNA Neandertalczyków i je zanieczyszczały. Badacze musieli znaleźć sposób na poskładanie resztek kodu wydobytego z kości w całość. Na szczęście zmiany spowodowane upływem czasu były regularne, co pozwoliło odtworzyć część kodu. Potem, trzeba było usunąć zanieczyszczenia pochodzące choćby od bakterii i drobnoustrojów, które przez lata „żyły” na kościach naszych krewnych.

Kiedy już udało się poskładać fragmentu DNA Neandertalczyków porównano je z DNA ludzi: z południowej i zachodniej Afryki, Papui Nowej Gwinei, Francji i Chin. Szukano nie tylko podobieństw, ale i różnic. Dzięki nim dowiemy się, które części DNA spowodowały, że uzyskaliśmy przewagę ewolucyjną, która pozwoliła nam przetrwać.

Naukowcy porównywali nie tylko ludzkie i neandertalskie DNA, ale także geny szympansów. Dzięki poznaniu pełnego genomu naszego tajemniczego krewniaka wywnioskowano, że miał on prawie identyczne geny jak człowiek oraz inny nasz bliski krewny – szympans. DNA neandertalczyka jest w 99,7% takie samo jak DNA współczesnego człowieka oraz w 99,8% jak DNA szympansa. Największe różnice między genami współczesnego homo sapiens, a neandertalczyka ujawniły się w genach kodujących zdolności poznawcze, kształt czaszki, przemianę materii, strukturę skóry oraz proces gojenia się ran.Umożliwiło to ustalenie, które geny pochodzą od wspólnego przodka nas, Neandertalczyków i szympansów, a które są unikatowe dla ludzi.

Neandertalczycy zamieszkiwali Europę i zachodnią Azję już blisko 400 tysięcy lat temu. Z ludźmi rozdzielili się mniej więcej w tym czasie. Byli od nas niżsi, ale za to znacznie silniejsi. Mieli rozwinięte mózgi i świetnie sobie radzili w zimny europejskim klimacie. Około 30 tysięcy lat temu, pod koniec epoki lodowcowej nagle wyginęli i do dziś nie wiadomo dlaczego. Teorie są bardzo różne od kanibalizmu, który spowodował chorobę wyniszczającą populację Neandertalczyków, po zasymilowanie się z ludźmi. Jednak najbardziej prawdopodobna teoria mówi o zmieniającym się klimacie i ociepleniu, które było zabójcze dla przystosowanych do zimnych warunków Neandertalczyków.

Jednakże, jak mówi jeden z autorów publikacji w Science.com profesor Svante Paabo – Neandertalczycy nie wyginęli, jakaś ich część żyje w niektórych z nas.

Ponadto, jak uważają naukowcy, porównywanie genomów człowieka i neandertalczyka może przynieść jeszcze wiele sensacyjnych wniosków. Według profesora Green DNA człowieka neandertalskiego to prawdziwe źródło informacji na temat ewolucji człowieka, a przeanalizowanie ich wszystkich zajmie nam jeszcze całe lata.

Źródło: Newsweek, Polskie radio