Jak ludzie sprzed 100 lat wyobrażali sobie rok 2024?

Mówi się, że dzisiejsza gazeta jest jutrzejszym papierem do owijania żywności. Pamięć zbiorowa jest krótka, a wiadomości zmieniają się często; kto wie, co wydarzy się jutro? 

Mimo to ludzie zawsze zastanawiali się, jak będzie wyglądać przyszłość. Tak samo jak dzisiaj, 100 lat temu redaktorzy gazet oddawali rubrykę różnym socjologom, naukowcom czy intelektualistom, którzy prognozowali, jak będzie wyglądał świat za sto lat, czyli w naszych czasach.

Zespół badawczy MyHeritage zagłębił się w historyczne archiwa gazet na OldNews.com i cofnął się w czasie, aby zobaczyć, jak tamtejsi „eksperci” przewidywali, jak nasz świat będzie wyglądał dzisiaj. W czym mieli rację, a w czym całkowicie się mylili?

Nauka i technologia

W maju 1922 roku The New York Herald poświęcił całą pierwszą stronę swojej sekcji magazynowej angielskiemu pisarzowi Walterowi Lionelowi George’owi, który był znany ze swojej popularnej beletrystyki. W swoim artykule „Jaki będzie świat za sto lat” (ang. What the World Will Be Like in a Hundred Years) George sceptycznie odnosił się do tego, że nauka doprowadzi do rewolucyjnych zmian na początku XXI wieku, podobnie jak rewolucja przemysłowa przyniosła zmiany na początku XX wieku.

„Jestem przekonany, że w 2022 roku postęp nauki będzie niesamowity, ale nie będzie to nic tak niesamowitego, jak dzisiaj  w stosunku do stu lat temu” – napisał George, który najwyraźniej nie widział nadchodzącej rewolucji cyfrowej – a tym bardziej rewolucji sztucznej inteligencji. „Smutną rzeczą w odkrywaniu jest to, że działa ona często w kierunku własnego unicestwienia, a im więcej odkrywamy, tym mniej pozostaje”.

The Boston Herald, 7 maja 1922 r. (Źródło: OldNews.com)

Jednak w jednej kwestii dotyczącej technologii miał trochę racji: „Ludzie w 2022 roku prawdopodobnie nigdy nie zobaczą drutu na tle nieba – jest praktycznie pewne, że telegrafia bezprzewodowa i telefony bezprzewodowe odsuną na dobre system kablowy na długo przed końcem stulecia”. Transmisja bezprzewodowa i satelitarna są z pewnością szeroko rozpowszechnione, ale przewody telefoniczne są nadal odpowiedzialne za większość transmisji informacji w dzisiejszych czasach.

15 lat przed wprowadzeniem do użytku pralki i wiek przed wynalezieniem robota odkurzającego, George przewidział, że prace domowe staną się łatwiejsze. „Praca domowa, która jest coraz bardziej wymagająca z dnia na dzień, będzie w roku 2022 znacznie lżejsza. Wierzę, że większość dzisiejszych czynności sprzątających w domu zostanie zlikwidowana.”

Szczególnie interesujący artykuł opublikowany w Warsaw Daily Times w sierpniu 1923 roku zawiera prognozę naukowców z Uniwersytetu w Cambridge wybiegającą w przyszłość nie o 100, ale o 200 lat. Artykuł omawia znaczenie naukowców, mówi o Albercie Einsteinie jako kimś, kto wpłynął na ludzkość jak Newton, i twierdzi, że intelektualiści, pisarze i artyści będą musieli opanować nauki ścisłe zamiast klasycznych studiów, aby dostosować się do zmieniającego się świata. Ludzie będą musieli znaleźć coś, jakieś substancje, które pomogą im nadążyć. „Herbata, kawa, tytoń i alkohol to jedyne substancje, które ludzie odkryli, a które mają wpływ na ich własne ciała i charakter, ale nauka chemii osiągnęła etap, na którym o wiele więcej takich substancji będzie pod kontrolą człowieka, aby zwiększyć jego wydajność i poczucie szczęścia na ziemi”.

Warsaw Daily Times, 29 sierpnia 1923 (Źródło: OldNews.com)

Najbardziej zdumiewającą przewidywaniem w artykule jest to, jak dzieci będą wychowywane w przyszłości. Według naukowców z Cambridge z 1923 roku, dzieci będą “hodowane” w laboratorium, a nie w łonie matki. „Obywatel przyszłości może być bardzo prawdopodobnie poczęty w probówce laboratoryjnej, wychowany w specjalnie przygotowanej surowicy i w odpowiednim czasie poddany dietom z sztucznie stworzonego mleka.” „Nie tylko ciało będzie rosło w laboratorium, ale także charakter, umiejętności i funkcje będą determinowane przez sprytnie wykonane nacięcia, wycięcia, zastrzyki i tym podobne.”

W kwestii życia i śmierci, wiele kobiet byłoby zadowolonych dowiadując się, że według prognoz, kobiety miałyby zachowywać młodość aż do dnia swojej śmierci, a zarówno mężczyźni, jak i kobiety umrą w całkowitym spokoju, bez chorób.

Jedyną rzeczą, która zagraża rozwojowi technologicznemu, na jaką naukowcy wtedy wskazali, to „oczekiwany wielki opór moralności i religii.”

Podróże

Wracając do George’a w New York Herald w 1922 roku, jedną rzeczą, która jest faktem, jest to, że loty komercyjne staną się powszechne: „Loty komercyjne staną się całkowicie powszechne” – napisał. „Parowiec pasażerski przetrwa na wybrzeżach, ale zniknie na głównych trasach i zostanie zastąpiony przez latające konwoje”.

Autor poprawnie oszacował, że podróż z Europy do USA zostanie skrócona do 8 godzin. Również trafnie przewidział, że konie nie będą już używane jako środek transportu, a towary będą transportowane pociągami.

Jeszcze starszy artykuł, opublikowany w 1908 roku w The Sunday Vindicator i oparty na badaniach naukowca próbującego przewidzieć, jak będzie wyglądać świat za 100 lat, był urywek fantazyjny, co do przyszłości: „Nie będzie ruchu pojazdów na naszych ulicach, ale ruchome chodniki i ruchoma droga, które będą przewozić ludzi, gdzie jak jedna ulica będzie przecinać drugą, pierwsza zostanie podniesiona w formie mostu.”

The Sunday Vindicator, 24 maja 1908 r. (Źródło: OldNews.com)

Jak będzie wyglądać kino w XXI wieku? „Filmy będą bardziej atrakcyjne” – pisze George w The New York Herald. „Postacie na ekranie będą nie tylko się poruszać, ale będą miały naturalne kolory i mówić ludzkimi głosami.” Prawdopodobnie nie mógł wyobrazić sobie technologii CGI!

Artykuł z niedzielnego wydania „Sunday Vindicator” z 1908 roku kończy się zabawnym oświadczeniem, które pokazuje wagę podstawowego błędu w przewidywaniu przyszłości: „Jak dotąd wszystko dobrze, ale ta sama osoba autorytetu mówi nam, że panie przestaną nosić wysokie obcasy i ładne sukienki. Zaczął wątpić, czy tak naprawdę zgłębił naturę ludzką.”

Żywność

Wizja George’a dotycząca jedzenia w XXI wieku była zbyt ambitna. George zakładał, że ludzie będą nadal spożywać wołowinę, oraz dynię, ale że większość posiłków miałaby być syntetyczna: mielibyśmy rzekomo w większości jedynie spożywać kapsułki zawierające wszystkie składniki pokarmowe.

Artykuł z sierpnia 1927 roku opublikowany w The Grape Belt relacjonuje wyniki badania amerykańskich naukowców znanych w Genewie, zgodnie z którymi liczba ludności na świecie znacząco wzrośnie – do takich rozmiarów, że świat nie będzie mógł ich pomieścić. Jak będą karmić obywateli świata? Niewiele wiedzieli naukowcy, że dziesięciolecia później sieci fast foodów przejmą Zachodnią część świata, ale ogólna idea była taka sama. „Tania, syntetyczna żywność to sen albo koszmar, w zależności od tego, jak się czujesz w kwestii przyrastającej liczby populacji.”

The Grape Belt, 30 sierpnia 1927 r. (Źródło: OldNews.com)

Zanieczyszczenie i energia

„W 1922 roku George przewidział: „Poprzez zniknięcie węgla we wszystkich miejscach, gdzie nie jest produkowana energia elektryczna, nie będzie już dymu, być może nawet tytoniowego.”

Przewidywania z 1908 roku Sunday Vindicator dotyczące źródeł energii były trafne co do kierunku, w jakim podążymy w produkcji energii: „Węgiel zostanie wyparty przez elektryczność pozyskiwaną z naturalnych źródeł, takich jak pływy i słońce.” Jednakże, całkowicie pomylili się w kwestii zanieczyszczenia powietrza: „Dym i kurz naszych miast odejdą na zawsze.”

Społeczeństwo

Model rodziny, według George’a, ulegnie zmianie w 2022 roku. Wierzył, że zostanie wprowadzony limit na liczbę dzieci, jakie rodzina może posiadać. Co do statusu kobiet, sądził, że „ich rola jako gospodyń domowych całkowicie się zmieni, gdy kobiety będą rozwijać kariery i wchodzić na rynek pracy.” To przynajmniej, 100 lat później, trafnie ocenił. Szczególnie fascynującą jest jego dość trafna prognoza dotycząca statusu małżeństwa: „Małżeństwo będzie istniało nadal w dużej mierze tak, jak jest dzisiaj, gdyż ludzkość ma niezachwiany smak do tej instytucji, ale rozwody prawdopodobnie będą łatwiejsze.”

Polityka

George przewidział, że międzynarodowe umowy handlowe spowodują zmiany polityczne, ale nie zapobiegną przyszłym wojnom. Kilka lat po I wojnie światowej George miał przerażającą trafność co do jednej rzeczy: „Podejrzewam, że te nadchodzące wojny będą straszne, ponad moje wyobrażenie, z powodu nowych gazów trujących, niegasnących płomieni i chmur dymu nieprzenikalnego dla światła.”

Amerykańscy naukowcy z artykułu z 1927 roku z Grape Belt ostrzegali, że świat musi zmierzyć się z problemem populacji, ale istnieje kilka istotnych wyzwań, które temu przeciwdziałają: pragnienie narodów, i ich zapędy w rosnących siłach militarnych, pragnienia despotycznych władców, aby mieć jak największą liczbę poddanych, religijny, wręcz fanatyczny zapał różnych narodów, aby posiadać, jak największą liczbę wyznawców danej religii, a także kulturowe pragnienie różnych narodów, aby rządzić światem wg. ich zasad.

A co za kolejne 100 lat?

Powyższe pokazuje, że niektóre aspekty przyszłości mogą być łatwiejsze do przewidzenia niż inne. Niektóre obszary technologii, nauki i medycyny rozwijały się w zawrotnym tempie w ostatnich dekadach, podczas gdy inne pozostawały w tyle. Nie wiemy, co przyniesie przyszłość, ale możemy formułować przypuszczenia oparte na obecnych trendach — i możemy sięgnąć wstecz do przeszłości i doceniać, jak daleko doszliśmy. Być może za 100 lat nasi potomkowie porównają nasze dzisiejsze przewidywania z własną rzeczywistością. Możemy tylko mieć nadzieję, że świat będzie nadal stawał się czystszy, bezpieczniejszy i szczęśliwszy z wieku na wiek.

Ciekawe, co powiedzieliby nasi przodkowie o dzisiejszym świecie?