DNA i Genetyka: Wywiad z Ekspertem: Małgorzata Nowaczyk

Ten post został napisany przez Panią Małgorzatę Nowaczyk. Małgorzata Nowaczyk jest profesorem pediatrii i genetyki na Uniwersytecie McMaster w Kanadzie. Od ponad dziesięciu lat zajmuje się genealogią swojej chłopskiej rodziny. Jest autorką ponad setki artykułów naukowych, pisze także opowiadania i eseje, lecz najbardziej jest dumna z książki „Poszukiwanie przodków” (Wydawnictwo MiND).

1.Co to jest genealogia genetyczna?

Genealogia genetyczna to badania pochodzenia oraz pokrewieństwa za pomocą badań DNA. Polega na porównywaniu markerów genetycznych dwóch osób celem ustalenia stopnia pokrewieństwa. Mogą to być dwie osoby żyjące współcześnie aby ustalić czy Piotr z Tarnowa rzeczywiście jest wnukiem brata naszego pradziadka lub porównanie z markerami DNA sprzed tysięcy lat celem ustalenia pochodzenia genetycznego i przynależności do haplogrupy rodzaju ludzkiego.

2.Jak genetyka pomaga zrozumieć zasady dziedziczności?

Genetyka to zasady dziedziczności, więc raczej to pytanie jest „nieodpowiadalne”.

3.Jakie cechy dziedziczymy?

Wszystkie! Każda cecha człowieka jest zakodowana przez DNA: kolor oczu lub włosów, wzrost, tendencje do tycia, podatność na choroby wieloczynnikowe jak cukrzyca lub choroba wieńcowa. Genetyka niektórych z nich jest bardzo prosta—np. piwny kolor oczu jest zakodowany przez jedynie jeden gen—lub bardziej złożona, wielogenowa—nie istnieje jeden gen wysokiego wzrostu. No i oczywiście tysiące chorób genetycznych.

4.Czy warto badać DNA dalekich krewnych?

Zawsze w badaniach genetycznych należy z góry ustalić, w jakim celu je wykonujemy. W celach genealogicznych czy aby dowiedzieć się czy jesteśmy nosicielami choroby genetycznej? Czy chodzi nam o ustalenie ryzyka wystąpienia jakiejś choroby w naszym podeszłym wieku lub u naszych dzieci? Dopiero gdy odpowiemy na te pytania możemy ustalić czy badania będą nam przydatne.

5.Czy możemy porównać swój genom do ludzi żyjących kilka tysięcy lat temu?

Patrz odpowiedź na pytanie 1.

6.Proszę opowiedzieć o swojej książce “Poszukiwanie przodków”

Jest to podstawowy podręcznik genealogii, przydatny w poszukiwaniach przodków z każdej sfery społecznej—chłopskich, szlacheckich, cudzoziemców. Bo zasady dokumentacji i dowodów genealogicznych dotyczą ich wszystkich niezależnie od pochodzenia w tym samym stopniu. Przedstawia, na przykładach z moich poszukiwań,reguły jakimi należy się stosować aby nasze drzewo było jak najbardziej wiarygodne. Pokazuje jak uczyłam się na błędach: własnych, moich krewnych, kopistów czy urzędów, jak rozwiązywałam genealogiczne rebusy mojej rodziny.

Zaczęłam pisać ją dawno, podczas urlopu macierzyńskiego a syn właśnie zdał maturę. Ale jedyne co zmieniło się od tego czasu, to dostępność danych genealogicznych w wielorakich bazach internetowych lecz wszystkie obowiązują zasady dokumentacji i dowodu genealogicznego przedstawione w mojej książce. Zasady dowodów genealogicznych dotyczą także badań DNA. Nowe, drugie wydanie (rok 2015) dostępne jest w Wydawnictwie MIND.

Dziękujemy Pani Małgorzacie za poświęcenie czasu i podzielenie się z nami wiedzą na temat DNA i Genealogii Genetycznej! W tym wpisie znajdziecie również artykuł Pani Małgorzaty na temat Genealogii Genetycznej.